przecież nie można dawać wierszowi tytułu "sam" i potem jeszcze wrzucać tego sama w pojedynkę do ostatniego wersu! przecież to robi wrażenie, jakby w następnej kolejności podmiot liryczny miał zamiar w naszych oczach strzelić do siebie z dziewięciomilimetrowego pistoletu samopowtarzalnego SIG - SAUER P230, a tu chorągiewka z lufy! wiersz konkurent -- przyjemna pocztówka z pozdrowieniami z (skąd?) tyłu głowy, wódka też przyzwoita. poproszę "o zachodzie".



"o zachodzie"

Wiersz-konkurent: "skreślam kolejne wersy" - cenna inicjatywa.



Dlaczego drugi wiersz ma taki słaby tytuł? Dlaczego zaczyna się nieszczęsnym "muskaniem [...] rozkwitłych kropel rosy"? Pytam, bo tekst - przy którymś z kolei czytaniu - naprawdę zaczął mi się podobać, a te dwa kwiatki na początek, źle nastrajają do dalszej lektury.

"O zachodzie" niczym się nie wyróżnia, jednak wygrywa swoją solidnością. Dziwny obraz z pierwszej zwrotki może się podobać lub drażnić, druga strofa trochę za bardzo wyliczana, dwa dystychy na koniec są najmocniejszym punktem tego wiersza. Szczególnie ładne współbrzmienie: lampy - Finlandii, choć puenta jakaś taka dwuznaczna. Ciekawy jest format wiersza: rzadki sześciozgłoskowiec; to kolejny plus dla autora. Użycie wiersza sylabicznego jest dziś - niestety - oryginalne.



"O zachodzie" - za brak nachalnego banału.



"O zachodzie"

Ponieważ "Sam" to opowieść monotonna, czytam ją i mijam. "O zachodzie" brzmi jak wyliczanka rekwizytów, obrazów, czasem mocno zużytych. Jest jednak przynajmniej próbą wiersza.

"z wyżyn logiki" -- Pinochet? och, pliz, czemu nie Hun Attyla! drugi wiersz: nonsensowny bibelot, po drugim czytaniu odkrywający przed czytelnikiem niejaką pustkę. już trudno, że to wszystko oparte na wątpliwego wdzięku zabawie dawno już nie paradoksalnymi stwierdzeniami, ale szkoda, że obrazek się rozłazi: kratki flaneli, które należą do niego -- że co, że jego koszula? góra od piżamy? no, to wtedy nie "chowa", nie. a jeśli chodzi o taką seksi pościel, flanelową w kratkę (i on, taki rafinant i uwodziciel, naprawdę śpi we flaneli? ja cię), to pogratulować wyobraźni z tymi górami. itp., itd.: dlaczego okno się uchyla?! niemniej niech będzie "bossa nova", jako wzór wypychania wiersza do odpowiednich rozmiarów za pomocą filuternych bzdetów (sorry, autor "z wyżyn" sam se założył pinoczeta na szyję).



"bossa nova"

Tytuł "Z wyżyn logiki" mnie boli, bo uważam, że logika to jeden z ciekawszych wynalazków ludzkich, a nad tym wierszem taki tytuł jest jakimś megaszyderstwem. Wizja "pustego piekła" jest faktycznie bliska niektórym z wrażliwszych katolików, akcentujących przede wszystkim miłosierdzie Boże (kosztem sprawiedliwości Bożej). Być może należy do nich również ksiądz Jan Twardowski, nie wiem, nie znam na tyle dzieła tego myśliciela. Jednak wizja ta sytuuje się całkiem blisko koncepcji apokatastasis, która w teologii katolickiej jest zdecydowanie niemile widziana. Zatem cała fabuła wiersza bierze się z trzewi sentymentu, a nie z żadnych wyżyn żadnej logiki. (W szczególności: mdłe dusze, czyli letnie, będą zgodnie z Ewangelią wyplute, bądź, w zależności od tłumaczenia, zwymiotowane w męki piekielne właśnie, a nie do ośrodka kurde wczasowego! Wszystko tam jest napisane, no). W dodatku historyjka opowiedziana językiem doskonale płaskim, lajtowo posypanym metaforkami jak bazylią z torebki; czyli nie włącza się autonomiczna logika języka, wobec której bledną czasem inne logiki wyżynne i nizinne. Ale nie tu, powiadam (nie może ktoś mówiący o literaturze po prostu mówić, musi powiadać! zgadzacie się? ja się zgadzam). Ostatni gwóźdź do alogicznej trumny to dobór nazwisk w puencie. Pinochet??? A czymże ten nieszczęsny Chilijczyk naraził się autorowi/rce? Chyba tym, że chłopaczyska z "Frondy" naszywają go sobie na makatki. Bo jeżeli nie to, to dlaczego nie chociażby Ceausescu? Honecker? Idi Amin? Hafez Al-Asad? Logiko, logiko, jakże umęczonaś. O drugim wierszu nie chce mi się pisać, bo jest odgrzewany w mikroweli.



W pierwszym wierszu gdzieniegdzie iskrzy, ale bardziej zgrzyta. Już tytuł jakoś nie pasuje do treści. Podobnie dedykacja: naturalizm zakurzonego piekła stoi zupełnie obok franciszkańskiej filozofii świata (i zaświatów) ks. Twardowskiego. No i w końcu Pinochet - w tym towarzystwie postać jakby z innej bajki. Samo piekło jest natomiast przedstawione całkiem sprawnie. Większa tutaj zasługa konsekwentnego uformowania treści (sylabizm), niż świeżych myśli ("mdła dusza nurzana w smole" wręcz antypoetycka), ale czyta się - jeżeli nie głęboko - to przynajmniej gładko.

"bossa nova", posługując się słowami z tekstu, to wiersz-makieta. Obrazy są szyte tak grubymi nićmi, że - przy wszystkich zgrabnych frazach (np. "miękki dotyk testowany na zwierzętach") - widzę nie wiersz, tylko ciężką pracę autora, nie poezję, tylko szereg środków poetyckich.
Wybieram "Z wyżyn logiki".



W drugiej parze wybieram zdecydowanie "bossa novę". Za kilka uroczych metafor, jak na przykład ta z kratką lub ze zwierzętami. I mimo że cały tekst daleko jest od tego, co uznaję za sugestywny erotyk, to podoba mi się o wiele bardziej niż wiersz-konkurent. Dlatego, że "Z wyżyn logiki" zaprzecza swojemu tytułowi. Logika zdarzeń piekielnych pozostała dla mnie co najmniej rozmyta. Skąd ten nagły deficyt "nierządnic" i "oszustów"? Z czyjej perspektywy są oni / mają być "wdzięczni", "urokliwi" i "frapujący"? Nie wiem. Wiersz nie odpowiada. Z kolei zestaw krwawych tyranów, którzy zostają określeni jako "niepoprawnie zepsuci" i "beznadziejnie uparci" pozostawia wrażenie - przepraszam - infantylizmu. Albo w zakresie języka, albo świadomości historycznej. "Z wyżyn logiki" udaje traktat filozoficzny, którym się nie staje. "bossa nova" dąży ku erotykowi. Wolę skuteczne dążenie niż udawanie.



"bossa nova"

Lingwistyczne wiersze o seksie prawie zdominowały ten konkurs. I chyba wyeksploatowały temat i formułę. Dlatego niechętnie już czytam "bossa novę". A jednak ten wiersz nieporównanie lepszy od konkurenta, u którego dopatrzyć się mogę ciekawego pomysłu, ale w banalnym wydaniu i z niemożliwie wręcz złym zakończeniem.

"znak spokoju". czegóś mną nie wstrząsa wiaderko czekające na babkę, dajcie spokój.



"znak spokoju"

A tu nie było większego kłopotu z wyborem. "za oknem" jak monolog inżyniera Mamonia, kiedy patrzy przez lornetkę w filmie "Rejs": "koń... krowa... kura... kaczka...", z tym, że inżynier Mamoń przynajmniej nie antropomorfizował starych wiaderek. "znak spokoju", jak często u tej autorki (wiersz był w internecie i czytałem, co poradzę), zadyszany, aczkolwiek ambitny.



Wybieram "znak spokoju". Wiersz ambitny, ale jakiś jednowymiarowy, przegadany. Świetny jest np. początek, z rozbiciem wyrazu "naprawdę" na dwie części i zestawieniu ich z "lewą stroną", niestety naddane zaraz potem "prawo obrony" zupełnie rozcieńcza efekt. Za dużo tego wszystkiego, ciekawe pomysły mogłyby być bardziej zdyscyplinowane. Ale i tak jest ładnie.
Drugi wiersz - mówiąc uczenie - indyferentny. Prześlizguję się po powierzchni, nie potrafię znaleźć żadnego punktu zaczepienia.



Podobnie jak w finałowej parze: dlaczego akurat te wiersze miały się pojawić w szrankach ostatniego etapu? Nie potrafię w nich wyczytać odpowiedzi. Wolę "znak spokoju", jest bliżej.



"znak spokoju"

Tu nie było wątpliwości. Wyróżniam autora (autorkę?) wiersza, którą nieprzychylny los pozbawił udziału w finale. Za chęć wydobycia z języka niespodziewanych znaczeń (nie tylko dobieranie zgrabnych słówek), za szczerość, za poszukiwanie i za próbę dokładniejszej, bardziej podskórnej refleksji niż "jest mi smutno", charakterystycznej dla wielu innych wierszy konkursu. Za wdzięczne deklaracje o wymyślaniu.