Jan Andrzej Morsztyn (1621- 1693) WIERSZE

Jan Andrzej Morsztyn
         Urodził się w roku 1621 pod Krakowem. Przez długi czas był dworzaninem Jana Kazimierza, dla którego - mimo niewielkich zadatków na męża stanu - wykonywał liczne misje dyplomatyczne. Polityka doprowadziła Morsztyna do katastrofy: kiedy po wstąpieniu na tron Jana III Sobieskiego w polityce zagranicznej wzięło górę stronnictwo proaustriackie (Morsztyn był zwolennikiem opcji francuskiej), poeta został oskarżony o zdradę stanu. Resztę swego życia, aż do śmierci w 1693 roku, spędził w nabytych wcześniej dobrach Chateauvillain pod Paryżem.1

         Jan Andrzej Morsztyn powszechnie oceniany jest jako jeden z najważniejszych poetów barokowych. Jego twórczość uznawano niemal za synonim tejże poezji, wiersze służyły za dowód barokowego mistrzostwa słowa poetyckiego lub - w zależności od oceny epoki - za dowód pustosłowia, rezygnacji z ambicji poznawczych i popisy żonglerskie.2 Najnowsze badania dowiodły, że twórczość Morsztyna jest niemal w całości parafrazą tekstów i motywów literatury staro- i nowołacińskiej, włoskiej, francuskiej, także i w tych tekstach, gdzie nie wskazywał źródła pomysłu. Tradycję kultury traktował jako tworzywo literackie, na którym poprzez kierunki wyboru i kształty parafraz wyciskał znamię własnych poszukiwań twórczych.3

         Morsztyn przygotował dwa zbiory wierszy, Kanikuła, albo psia gwiazda i Lutnia. Nie wyszły one drukiem, choć taka była intencja autora. Być może w wydaniu tomików przeszkodziły zawirowania historii. Kanikułę przygotował poeta w roku 1647, a już w 1648 powstanie Chmielnickiego wtrąciło Rzeczpospolitą w długie lata wojen. Lutnię zaś redagował tuż po wojnach w 1661 r., ale i po wygnaniu arian, a więc w warunkach zwiększającej się nietolerancji i podejrzliwości, co jego "niemoralnej" i nieco libertyńskiej muzie nie wróżyło dobrego przyjęcia.1 Niektórzy odrzucają powyższe sugestie i uważają, że poeta po prostu nie zabiegał o druk swoich wierszy. Pisanie leżało u niego zawsze na marginesie dworskich intryg i wielkiej polityki.
         Oprócz własnych tomów poetyckich Morsztyn jest znany z doskonałych przekładów, między innymi Cyda, Amintasa i fragmentów Adona Marina. Przypisuje mu się również autorstwo (choć nie jest to do końca ustalone) doskonałego wiersza religijnego Pokuta w kwartanie.

____________________
1 Cyt.: Jan Andrzej Morsztyn, Lutnia, seria: Klasyka Mniej Znana,
UNIVERSITAS, Kraków 2002, s. 2.
2 Cyt.: Czesław Hernas, Barok, seria: Wielka historia literatury polskiej,
PWN, Warszawa 2002, s. 294.
3 Cyt.: Czesław Hernas, Literatura Baroku, seria: Dzieje literatury polskiej,
PWN, Warszawa 1999, s. 140.
4 Tamże.
^ do góry   
Strona istnieje od czerwca 2002 r. © Copyright Zespół 2002-2006.
Teksty są własnością autorów. Kopiowanie wyłącznie za zgodą autorów.
south beach Depresja